En Galicia sempre existiu unha importante tradición de Bandas de Música populares. A súa orixe remóntase á segunda metade do século pasado, a consecuencia de movementos asociacionistas liberais e da unificación de pequenas agrupacións musicais que pretendían achegar a música ao pobo, que ata agora era o privilexio duns determinados estamentos da alta sociedade.
Aquelas Bandas de Música estaban compostas basicamente por instrumentos de vento (metal e madeira) e de percusión.
A Banda de Segán comeza a súa andaina antes da Guerra Civil, tal como explica un dos seus compoñentes, Emilio López, nado en Segan un 18 de xaneiro de 1923. Eran rapaces xoves que proviñan das parroquias de Segán e San Vitorio.
O noso protagonista recorda moi ben ao seu Director o Sr Emilio que púxose ao fronte da Banda de Segán.Máis tarde, o seu sobriño tamén chamado Emilio fíxolle a competencia ao tío creando outra Banda do mesmo nome.
Os mellores músicos e os maiores quedáronse na Banda Vella de Segán, aínda que a xente do Saviñao por ser a novidade gustáballe máis a Banda Nova.
A Academia de música atopábase na casa do Celestino en Segán, un centro de aprendizaxe musical onde acudían os rapaces da aldea para adquirir coñecementos de solfexo e de dominio dun instrumento. O mestre era un membro da Banda Vella.
Os anos difíciles da Guerra Civil provocan a desaparición da Banda de Segán, e de algún dos seus compoñentes que morren ao fronte.
Cando rematou a guerra, os músicos das dúas Bandas xuntáronse, mais ao pouco tempo volvéronse a dividir na Banda Vella e a Nova de Segán.
Emilio López, que tocaba o baixo na Banda Vella de Segán, lembra con moito agarimo aos seus compañeiros de música:
Entre eles ao director Emilio, ao seu fillo Celestino, ao trompeta chamado Fermín e a outro trompeta coñecido como Pepe de Porto. Tamén falounos de dous compañeiros da casa de Sabugueira, Benigno e Guillermo. A Guillermo que era moi bo músico, Emilio viuno fai pouco en Galicia.
No 1944 Emilio López fixo o servizo militar en Vilagarcia, e en xullo cando veu de permiso un mes ao Saviñao, xuntáronse de novo as dúas bandas. Foron tocar o 25 de xullo a Escairón, non tiñan director, e Manuel Fontán, fillo dun director dunha Banda de Monforte, púxose ao fronte da banda aqueles días.
Emilio cóntanos que cando estábase formando unha banda en Currelos, a Banda de Segán non quixo formar parte dela. Aquelo foi o principio do final, xurdiron diverxencias entre os compoñentes, e acabouse disolvendo a Banda de Segán polos anos 50.
Algúns dos músicos non estaban conformes que rematara a Banda, e grazas ao trompeta Fermín, xuntáronse uns sete compoñentes para facer concertos. Desta maneira creouse unha Orquesta que amenizou as festas con música de baile dende o ano 1950 ata o 1955. Naquela Orquesta tocaba Emilio o seu baixo, e Guillermo (que hoxe vive en Galicia) o trombón. Unha vantaxe que recorda Emilio, era que ao ser menos membros tocáballes máis diñeiro a repartir entre eles. Aquelo non pasaba ca Banda, xa que cando tocaban as dúas xuntas eran cerca de trinta persoas.
Foto das dúas Bandas xuntas, na plaza de Segán (1945-1946)
A música da Banda de Segán foi escoitada en moitas festas das aldeas do Saviñao: Segán, San Vitorio, Villaesteva, Vilacaiz,Vilatán, Reiriz, Sobreda, San Martiño, Fondo de Vila, Pesqueiras, Mourelos, e Fión, entre outras. En Arxeriz almorzaban e comían con Xan de Forcados.
Se os chamaban tamén tocaban fora do Saviñao: Navia de Suarna, Toiriz (de Lemos), San Fiz de Chantada (tamén foron tocar como Orquesta), Pedrafita, Viladecavalos, As Neves, Santa Eulalia de Bóveda, e no Concello de Taboada: Esperante, Fradé e Friamonde.
Navia de Suarna (1948-1949)
Emilio lembra cando ían andando dende o Saviñao para tocar nunha das Romarías máis importantes e multitudinarias da zona, a da Nosa señora do Faro. Cruzaban o río Miño en barca dende Porto, e na volta por Pincelo. Pasaban polo monte das Queitas para chegar a Sobredo.Despois collían a estrada das Tilleiras ata Requeixo, onde durmían todos os días. O dia 7 de setembro pola mañá, ca Virxe de Guadalupe dirixíanse ata o monte do Faro. Tanto o 7, 8 e 9 tocaban na misa, pola tarde amenizaban a festa, ao chegar a noite durmían outra vez en Requeixo. O último dia baixaban de novo a Virxe a Requeixo.
As pezas de música que tocaban eran populares e coñecidas (valses, pasodobres,obras...). Incluso cando tocaron como Orquesta cantaban algunhas cancións, unhas das pezas de maior éxito chamábase “Lemos” e o coro dicía así: “Lemos país de alegría, Lemos tierra de ilusión, Lemos te llevo gravado en el corazón…”
Desexamos agradecerlle a Emilio López a súa amabilidade en compartir connosco un anaco da súa vida, e de lembrarnos a ilusión daqueles xoves do Saviñao que nos tempos difíciles da posguerra contribuíron a divulgar a música polas nosas aldeas, impregnando de alegría a vida cotiá de todos os veciños do Concello.
Emilio marchou a Barcelona, mais sempre mantivo en activo a súa paixón musical,xa que formou parte da Banda de Música da Bonanova,na que tocou dende o ano 70 ata o 76.Fotografía en Arenys de Munt(1973).
Moitas grazas a Inés González.
